Αρτηριακή Υπέρταση (Α.Υ.)
-
Υπέρταση είναι η αύξηση της αρτηριακής πίεσης πάνω από 140 mmHg η συστολική ("μεγάλη") και από 90 mmHg η διαστολική ("μικρή").Παράγοντες που επιβαρύνουν την πρόγνωση σε έναν υπερτασικό ασθενή και επιβάλλουν επιθετικότερη θεραπεία είναι το νεαρό της ηλικίας, το άρρεν φύλο, το κάπνισμα, ο σακχαρώδης διαβήτης, η υπερλιπιδαιμία, η παχυσαρκία, οι ενδείξεις αγγειακών βλαβών οφθαλμού και καρδιάς και η συνεχής διαστολική πίεση >110 mmHg.
Σε περίπτωση που ανευρεθεί αρτηριακή υπέρταση πρέπει να γίνουν ορισμένες εργαστηριακές εξετάσεις που περιλαμβάνουν γενική εξέταση αίματος, μέτρηση σακχάρου, ουρίας κρεατινίνης, ουρικού οξέος, ηλεκτρολυτών, χοληστερίνης, τριγλυκεριδίων κ.α. Γίνεται επίσης μια ακτινογραφία θώρακος και ηλεκτροκαρδιογράφημα. Σε ορισμένες περιπτώσεις ο θεράπων ιατρός μπορεί να ζητήσει και πιο εξειδικευμένες εξετάσεις ψάχνοντας για τα πιθανά αίτια της υπέρτασης.
Η θεραπεία έγκειται στη λήψη γενικών μέτρων όπως άναλος δίαιτα, περιορισμός θερμίδων, χοληστερίνης και κορεσμένων λιπών, σωματική άσκηση, διακοπή του καπνίσματος, ανακούφιση από το stress και ίσως φαρμακευτική αγωγή ανάλογα με τις υποδείξεις του θεράποντος ιατρού.
- Υπερλιπιδαιμία
-
Είναι η συνηθέστερη "πάθηση" του δυτικού τρόπου διατροφής. Μιλάμε για υπερχοληστερολαιμία όταν η χοληστερίνη αίματος είναι υψηλή και για υπερτριγλικαιριδαιμία όταν τα τριγλυκερίδια είναι αυξημένα. Η χοληστερίνη με τη σειρά της διακρίνεται σε "κακή" (LDL) και "καλή" (HDL) επειδή η πρώτη έχει άμεση σχέση με την ανάπτυξη αθηρωματικών βλαβών στα αγγεία της καρδιάς ενώ η δεύτερη έχει αντίθετη δράση (προστατευτική).Τα τριγλυκερίδια επίσης σχετίζονται με την ανάπτυξη αθηρωμάτων στα αγγεία.
Η διάγνωση της υπερλιπιδαιμίας θα πρέπει να τεκμηριώνεται με 3 τουλάχιστον μετρήσεις, με μεσοδιαστήματα μερικών εβδομάδων.
Η αντιμετώπιση της υπερλιπιδαιμίας είναι διαιτητική και φαρμακευτική. Όπως είπαμε , είναι μια ασθένεια του Δυτικού τρόπου διατροφής. Έχει αποδειχτεί ότι ο μεσογειακός τρόπος διατροφής δεν σχετίζεται με υψηλές τιμές λιπιδίων.
Ποιος είναι ο Μεσογειακός τρόπος διατροφής;
Στηρίζεται σε μερικές βασικές αρχές:- Κατανάλωση άπαχου κρέατος ή κιμά, μία φορά την εβδομάδα.
- Περισσότερο ψάρι, κοτόπουλο χωρίς πέτσα ή κουνέλι (2-3 φορές την εβδομάδα)
- Περισσότερα δημητριακά, όσπρια, λαχανικά, φρούτα.
- Προτιμείστε το μαύρο ψωμί. Οι φυτικές ίνες που έχουν αυτές οι τροφές βοηθούν στην απομάκρυνση της χοληστερόλης από τον οργανισμό.
- Χρησιμοποιήστε ελαιόλαδο αλλά με μέτρο! Περιορίστε το βούτυρο και τις μαργαρίνες. Όχι πάνω από 2 αυγά την εβδομάδα.
- Προτιμείστε ανθότυρο ή μυζήθρα που έχουν λιγότερα λιπαρά.
Σε ασθενείς με υπερλιπιδαιμία συστήνεται μια υπολιπιδαιμική δίαιτα (όπως αυτή που αναφέρεται παρακάτω) προτού ο γιατρός συστήσει τη χορήγηση αντιλιπιδαιμικών φαρμάκων.
Οσφυαλγία
-
Οσφυαλγία είναι ο έντονος πόνος στην οσφύ (μέση) ενώ ισχιαλγία είναι το άλγος κατά τη διαδρομή του ισχιακού νεύρου δηλαδή στους γλουτούς, την οπίσθια επιφάνεια του μηρού και της κνήμης και πολλές φορές φτάνει μέχρι τα δάκτυλα των ποδιών. Η οσφυαλγία είναι το συχνότερο σύμπτωμα μετά την κεφαλαλγία.
Οι περισσότερες οσφυαλγίες -ισχιαλγίες οφείλονται σε μικρούς ή μεγάλους τραυματισμούς των συνδεσμικών στοιχείων της οσφυικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης. Ένα μικρό μέρος οφείλονται σε φλεγμονές, ρευματοειδή αρθρίτιδα, νεοπλασίες ή σε παθήσεις γειτονικών οργάνων (στομάχου, εντέρου, νεφρών, ωοθηκών) που αντανακλούν στη ράχη. Μεγάλος αριθμός οσφυαλγιών -ισχιαλγιών οφείλεται ειδικότερα σε βλάβη του μεσοσπονδύλιου δίσκου, τη γνωστή δισκοκήλη.
Οι μικρές ή μεγάλες κακώσεις των συνδεσμικών στοιχείων της σπονδυλικής στήλης προκαλούνται από διάφορες απότομες ή αδέξιες κινήσεις του κορμού, από το σήκωμα ή τράβηγμα υπερβολικού βάρους με τη σπονδυλική στήλη σε κάμψη και τεντωμένα τα γόνατα, από τη χρήση μηχανημάτων που προκαλούν κραδασμούς, ή ύστερα από επίπονη σωματική εργασία όπως σκάψιμο, μεταφορά φορτίων κλπ κατά τη διάρκεια του σαββατοκύριακου ή των διακοπών.
Η θεραπεία της οσφυαλγίας είναι κατ'αρχήν συντηρητική και περιλαμβάνει κατάκλιση, θερμοφόρα στη μέση, φάρμακα, παυσίπονα, αντιφλεγμονώδη, μυοχαλαρωτικά, και ίσως βιταμίνες του συμπλέγματος Β. Η κατάκλιση γίνεται σε θέση που να βολεύει τον άρρωστο, φαίνεται όμως πως η ύπτια θέση με μαξιλάρια κάτω από τα γόνατα και ανασηκωμένη την πλάτη και το κεφάλι ανακουφίζει τους περισσότερους ασθενείς.
Στην οξεία φάση δεν ενδείκνυνται ασκήσεις, η χρήση όμως ήπιων μαλάξεων στην οσφυική χώρα οδηγεί συχνά σε ανακούφιση έστω και παροδική. Ο ρόλος της φυσικοθεραπείας είναι πολύ σημαντικός μετά την υποχώρηση του πόνου, οπότε επιβάλλεται η τόνωση των οσφυικών και γενικότερα των μυών του κορμού. Η τόνωση των μυών αυτών οδηγεί στη δημιουργία ενός φυσικού κορσέ που προφυλάσσει από μελλοντικές υποτροπές της οσφυαλγίας. Η εφαρμογή ορθοπαιδικής ζώνης οσφύος κατά την έγερση με σύγχρονη έναρξη ήπιων ασκήσεων, βοηθά στην αποκατάσταση μιας οξείας οσφυαλγίας. Όταν οι μυς ενισχυθούν σε ικανοποιητικό βαθμό, συνήθως σε ένα μήνα περίπου, η ζώνη εγκαταλείπεται.Εάν η οσφυαλγία οφείλεται σε δισκοκήλη και δεν υποχωρεί στη συντηρητική αγωγή για 2-3 μήνες, ή εμφανίζει νευρολογική συμπτωματολογία-μυική αδυναμία των κάτω άκρων, ή ο ασθενής έχει συχνές υποτροπές, τότε συνιστάται χειρουργική αποκατάσταση της βλάβης.
Κιρσοί
-
Περίπου το 15-20% των ενηλίκων εμφανίζει κιρσούς. Οι γυναίκες πλήττονται 5 φορές πιο συχνά από τους άνδρες και οι περισσότερες τις παρατηρούν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Οικογενειακό ιστορικό κιρσών υπάρχει στο 15% των ασθενών.
Μερικοί ασθενείς με εκτεταμένους κιρσούς μπορεί να μην εμφανίζουν άλλα συμπτώματα παρά μόνο την αισθητική ανωμαλία της πάθησης, ενώ άλλοι ασθενείς με μικρούς κιρσούς μπορεί να εμφανίζουν σοβαρή συμπτωματολογία η οποία συνήθως είναι : πόνος, αίσθημα βάρους των κάτω άκρων συνήθως μετά από παρατεταμένη ορθοστασία, οίδημα κυρίως στο πόδι και τον αστράγαλο, κράμπες, κνησμός.
Η θεραπεία είναι συντηρητική (αποφυγή ορθοστασίας, αποφυγή έκθεσης των κάτω άκρων στον ήλιο, απώλεια βάρους, βάδιση, τοποθέτηση των κάτω άκρων σε ελαφρά υψηλότερη θέση και χρήση ελαστικών καλτσών που κυκλοφορούν στο εμπόριο), φάρμακα, σκληροθεραπεία και χειρουργική αφαίρεση των κιρσών.
Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου (ΣΕΕ)
Το σύνδρομο αυτό ή "σπαστική κολίτιδα" όπως αλλιώς αναφέρεται συχνά, είναι η συχνότερη διάγνωση των γαστρεντερολόγων και μία από τις συχνότερες διαγνώσεις των γενικών γιατρών. Ωστόσο η διάγνωσή του τίθεται μόνο αφού αποκλειστούν όλες οι άλλες πιθανές ασθένειες που εμφανίζουν την ίδια συμπτωματολογία.
Τα κυριότερα συμπτώματα είναι πόνοι στην κοιλιά μόνιμοι ή κωλικοειδείς που μπορεί να εντοπίζονται οπουδήποτε στην κοιλιά και να αντανακλούν στη ράχη ή στο στήθος ενώ συχνά υφίενται μετά την κένωση, δυσκοιλιότητα ή διάρροια ή και εναλλαγές τους, κοιλιακή διάταση, αέρια. Τα συμπτώματα σχετίζονται πιθανόν με αύξηση της κινητικότητας του παχέος εντέρου και εμφανίζουν έξαρση ιδίως σε περιόδους έντονης συγκινησιακής φόρτισης ή stress.
Επειδή η διάγνωση, όπως προαναφέρθηκε, τίθεται εξ' αποκλεισμού, ο ασθενής με τα παραπάνω συμπτώματα πρέπει να απευθύνεται στον γαστρεντερολόγο του για λεπτομερή εξέταση.
Η αντιμετώπιση του ευερέθιστου εντέρου γίνεται με κατάλληλη δίαιτα και ίσως κάποια φαρμακευτικά σκευάσματα ανάλογα με την κρίση του θεράποντος ιατρού. Η δίαιτα αποτελείται από φρούτα, λαχανικά και πίτουρα σιταριού με μορφή επεξεργασμένη (flakes) ή ακατέργαστη, σε ποσότητα 2 κουταλιές σούπας την ημέρα. Αντί για πίτουρο μπορούν να χρησιμοποιηθούν υπακτικά του εμπορίου που περιέχουν ψύλλιο, σε ποσότητα 1-2 κουταλάκια του γλυκού 3 φορές την ημέρα.
Αιμορροϊδοπάθεια
-
Οι αιμορροΐδες είναι διατεταμένες φλέβες που βρίσκονται κάτω από το εσωτερικό τοίχωμα του εντερικού σωλήνα (βλεννογόνος). Προκαλούνται λόγω αυξημένης πίεσης στις φλέβες της περιοχής του πρωκτού κυρίως λόγω δυσκοιλιότητος, κύησης και παρατεταμένης κατάκλισης.
Τα κυριότερα συμπτώματα είναι η απώλεια αίματος με τα κόπρανα το οποίο έχει ζωηρό κόκκινο χρώμα και επαλείφει τα κόπρανα ή ανακαλύπτεται στη λεκάνη της τουαλέτας με την αφόδευση, πρόπτωση των αιμορροΐδων έξω από το δακτύλιο του πρωκτού κατά την αφόδευση, πόνος, εκροή βλέννης και κνησμός.
Η θεραπεία συνίσταται σε διαιτητικά μέτρα ( δίαιτα υψηλή σε ίνες -φρούτα, λαχανικά, παράγωγα ψυλλιου- αυξημένη πρόσληψη νερού), πρωκτικές αλοιφές, μαλακτικά κοπράνων καθώς και πιο επεμβατικές μεθόδους όπως η σκληροθεραπεία, η τοποθέτηση δακτυλίων, η κρυοθεραπεία και τέλος η χειρουργική αφαίρεσή τους.
Είναι ουσιώδες να τονιστεί ότι η απώλεια αίματος με τα κόπρανα δεν θα πρέπει να αποδίδεται από τον ασθενή αβασάνιστα σε αιμορροειδοπάθεια, αλλά να απευθύνεται στο γιατρό του, αφού και άλλες σοβαρότερες παθήσεις μπορεί να παρουσιαστούν με τα ίδια συμπτώματα.
Προγνωστικές εξετάσεις για Νεοπλασίες
Νεοπλάσματα μαστού
-
Το νεόπλασμα μαστού είναι η συχνότερη κακοήθεια των γυναικών στην Ευρώπη (Στις ΗΠΑ ο καρκίνος του πνεύμονα έχει πια τα πρωτεία, τίμημα του ολοένα και αυξανόμενου αριθμού καπνιστριών!)
Η ευαισθητοποίηση των γυναικών σε θέματα αυτοεξέτασης και περιοδικού ελέγχου των μαστών αποσκοπεί στην όσο το δυνατό πιο πρώιμη ανίχνευση του νεοπλάσματος.
Κάθε γυναίκα άνω των 20 χρόνων πρέπει τακτικά να αυτοεξετάζει τους μαστούς της και να απευθύνεται στο γιατρό της αν διαπιστώσει και την πιο μικρή διαφορά. Όλες οι γυναίκες άνω των 40 χρόνων θα πρέπει να υποβάλλονται σε ιατρική κλινική εξέταση των μαστών (ψηλάφηση) μία φορά το χρόνο.
Μεταξύ 35-40 χρόνων, θα πρέπει να γίνει και η πρώτη μαστογραφία που θα χρησιμοποιηθεί ως "μαστογραφία ελέγχου" (baseline) για τις επόμενες εξετάσεις. Η μαστογραφία θα πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε 1-2 χρόνια σε γυναίκες 40-49 χρόνων, και κάθε χρόνο σε γυναίκες άνω των 50 χρόνων.
Γυναίκες υψηλού κινδύνου για καρκίνο μαστού (αυτές που η μητέρα ή αδελφή εμφάνισαν καρκίνο μαστού πριν την εμμηνόπαυση, γυναίκες που έχουν υποβληθεί σε βιοψίες βλαβών του μαστού και έδειξαν ιστολογική ανωμαλία) πρέπει να υποβάλλονται σε μαστογραφία μια φορά ετησίως και σε κλινική ιατρική εξέταση 2 φορές το χρόνο.
Νεοπλάσματα τραχήλου μήτρας
-
Το Pap test είναι η κύρια μέθοδος που σε συνδυασμό με τη γυναικολογική εξέταση αναδεικνύει την κακοήθεια σε ποσοστό έως και 95%.
Το Pap test θα πρέπει να ξεκινήσει με την έναρξη της σεξουαλικής δραστηριότητας και να επαναλαμβάνεται ετησίως σε συνδυασμό με την γυναικολογική εξέταση που πραγματοποιείται από τον γυναικολόγο.
Νεοπλάσματα παχέος εντέρου
-
Σύμφωνα με τους γαστρεντερολόγους, ο προληπτικός έλεγχος για νεοπλάσματα του εντέρου περιλαμβάνει εξέταση από γαστρεντερολόγο, δακτυλική εξέταση πρωκτού, test για μικροσκοπική αιμορραγία από το ορθό, κάθε χρόνο σε άτομα ηλικίας άνω των 40 χρόνων.
Ενδοσκοπικές εξετάσεις (κολονοσκόπηση κλπ) συνιστώνται σε ασθενείς υψηλού κινδύνου ή ανάλογα με τα ευρήματα της ιατρικής κλινικής εξέτασης.
Νεοπλάσματα προστάτη
-
Η γνωστή εξέταση PSA χρησιμοποιείται σαν προγνωστικός δείκτης για τα νεοπλάσματα προστάτου. Εάν η τιμή του PSA βρίσκεται μεταξύ 0-4 μg/ml ο ασθενής είναι χαμηλού κινδύνου, ενώ αν είναι >4μg/ml τότε θα πρέπει ο ασθενής να υποβληθεί σε υπερηχογράφημα προστάτου πάντοτε σύμφωνα με τις συστάσεις του θεράποντος ιατρού.
Θα πρέπει να τονιστεί ότι και καλοήθεις παθήσεις όπως η υπερτροφία προστάτου και οι φλεγμονές του προστάτου αυξάνουν την τιμή του PSA ,γι' αυτό και η κυριότερη χρήση του δείκτη αυτού δεν είναι τόσο προγνωστική, όσο για την παρακολούθηση της θεραπευτικής ανταπόκρισης των αθενών με καρκίνο προστάτου.